تفاوت شمع پایه بلند و پایه کوتاه

اگر شما مالک خودرو و یا حتی اگر راننده هم نباشید، مطمئنن تا به‌حال اسم شمع ماشین را شنیده‌اید. شمع خودرو یکی از قطعاتی می‌باشد که بیش از صد سال است مورد استفاده قرار میگیرد و کمک زیادی به روشن شدن ماشین می‌کند. درست است شمع یک قطعه کوچک است اما کارایی و اهمیت بسیاری زیادی دارد. پس از این رو نتیجه می‌گیریم که از روی ظاهر هرچیزی نباید به قضاوت باطن آن بپردازیم.

شمع‌ها از عضوهای جدا نشدنی خودرو هستند که انواع گوناگونی دارند. در بازار شمع‌های مختلفی وجود دارد که هرکدام برای نوع موتور خاصی طراحی و ساخته شده‌‌اند. یعنی به زبان ساده‌تر صرفا یک نوع شمع وجود ندارد و شما می‌توانید با توجه به مدل موتور خودروتان شمع مناسب آن را خریداری کنید. پس شمع خریداری شده در اصل باید با مدل موتور همخوانی داشته باشد تا آسیبی هم به موتور و هم به دیگر اجزای ماشین وارد نکند.

از شمع‌های تولید شده پر استفاده در بازار باید به شمع‌های پایه بلند و پایه کوتاه اشاره کنیم. شمع پایه بلند و پایه کوتاه دو مدل شمع تولید شده می‌باشند که از خصوصیات متفاوتی برخوردار هستند. درست است که هردو یک کار را انجام می‌دهند اما از نظر ویژگی‌های چون ظاهر، سرعت کارکرد، ارتفاع و… باهم فرق‌هایی دارند. شما باید برای استفاده این شمع‌ها ابتدا موتور خودرو را بررسی کنید، سپس اگر هرکدام از این شمع‌ها با موتور شما سازگار بود به استفاده از آنها بپردازید.

اگر به دنبال این هستید که سیر تا پیاز تفاوت دو شمع پایه بلند و پایه کوتاه را متوجه شوید، به مطالعه ادامه مقاله بپردازید.

تقسیم‌بندی شمع خودرو

همانطور که گفته شد شمع‌ها بر حسب ویژگی‌هایی که دارند به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند، به دنبال آن، این انواع نیز بر اساس فاکتور‌های خاصی دسته‌بندی می‌شوند. فاکتورهایی که در حقیقت کارایی و ساختار شمع را نشان می‌دهند. از این عامل‌ها باید به کد حرارتی، جنس الکترود و تعداد الکترود اشاره کرد. در ادامه هرکدام از این فاکتورها را برای شما توضیح‌داده‌ایم.

شمع‌ها بر اساس کد حرارتی

میزان مقاومتی که شمع در آخرین مرحله کارش در برابر حرارت از خود نشان می‌دهد و همچنین میزان حرارت موجود در شمع را کد حرارتی می‌گویند. دما باید به اندازه‌ای باشد که موجب احتراق زودتر از زمان تعیین شده نشود. دراصل یعنی شمع توانایی کنترل دما را تا زمان یونیزه(تبدیل ترکیب به یون‌های مثبت، منفی) شدن کامل گاز‌ها در گپ داشته باشد. همچنین قدرت شمع باید به گونه‌ای باشد که از رسوب گرفتن ترکیب گاز و سوخت روی الکترود جلوگیری کند.

 کد حرارتی که با نام بازه حرارتی شمع نیز معروف است، معنای دیگری نیز دارد. آن معنا در حقیقت بیان کننده اندازه حرارتی است که شمع از داخل سیلندر به موتور انتقال می‌دهد. میزان کد حرارتی به عواملی بستگی دارد. در اصل عامل تعیین کننده کد حرارتی شمع طول و مساحت آن است. یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در مشخص کردن کد حرارتی شمع ساختار الکترود مثبت و توانایی انتقال حرارتی آن است.

 شع‌ها بر اساس فاکتور تعیین کد حرارتی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: شمع گرم، شمع سرد، شمع نیمه گرم. در ادامه هرکدام از آنها را برای شما شرح می‌دهیم.

• شمع گرم خودرو

شمع‌های گرم از نوع شمع‌های پایه بلند هستند. شمع گرم در اصل قدرت کمتری در انتقال حرارت دارد و بیشتر در دسترس دمای احتراق قرار می‌گیرد. پس در نتیجه گرمای زیادی نیز دارد. از این شمع‌ها در خودروهایی با موتورهای دمای پایین استفاده می‌کنند. دلیل این استفاده جلوگیری از ایجاد رسوب احتراق روی الکترودها است. یعنی این شمع‌ها در اصل با حفظ گرما مانع از این اتفاق می‌شوند.

• شمع سرد خودرو

این مدل شمع از دسته شمع‌های پایه کوتاه است. شمع سرد نسبت به شمع گرم از قدرت و سرعت انتقال حرارت بیشتری برخوردار است. کوتاه بودن پایه شمع‌های سرد باعث می‌شود کمتر در دسترس گرمای برگرفته از احتراق قرار بگیرند. از این مدل شمع در موتورهایی با دمای بالا استفاده می‌شود، زیرا گرمای ایجاد شده از احتراق و جرقه‌زنی را با سرعت بالایی کم می‌کنند.

• شمع‌ نیمه‌ گرم

شمع‌های نیمه گرم پایه‌ای بلندتر از شمع سرد و کوتاه‌تر از شمع گرم دارند. به زبان ساده‌تر نقطه میانی این دو شمع هستند. به دلیل اینکه پایه این شمع‌ها تقریبا بلند است، آنها نیز در گیرودار دمای برگرفته از جرقه‌زنی و محفظه احتراق هستند. یعنی بیشتر از شمع سرد در معرض دمای احتراق و جرقه‌زنی قرار دارند. شمع نیمه گرم از قدرت انتقال کمتری نسبت به شمع سرد برخوردار است و در خودروهایی که موتور آنها دمای متوسط دارد کاربرد دارند.

تفاوت شمع پایه بلند و پایه کوتاه

شمع‌ها برای استفاده در خودرو دارای استانداردهایی هستند. مثلا طراحی موتور برخی از خودروها به گونه‌ای است که تنها باید از شمع پایه بلند در آنها استفاده کرد. برخی دیگر نیز تنها قادر به استفاده شمع پایه کوتاه هستند و توانایی کار با شمع‌های پایه بلند را ندارند. همانطور که نام این شمع‌ها نشان می‌دهد تنها تفاوت این شمع‌ها در کوتاه یا بلند بودن پایه و ارتفاع آنها است.

کوتاهی یا بلندی شمع مورد نظر باید باتوجه به سرسیلندر و موتور خودرو انتخاب شود و این مورد تفاوت‌هایی بین دو شمع به وجود می‌آورد. رزوه(پایه) شمع کوتاه، طول کمی دارد و بیشتر در خودوهای داخلی مثل پژو405، پژوپارس، پژو 206 تیپ دو و تیپ سه، تیبا و برخی خودروهای چینی استفاده می‌شود.

شمع  پایه بلند که طول رزوه آن بیشتر است، در خودروهایی که موتور آنها مدل  TU5 است بیشترین کاربرد را دارند. این شمع نیز در خودروهای خارجی و داخلی استفاده می‌شود. از کاربرد این شمع در خودروهای داخلی باید به برلیانس، پژو206 تیپ پنج و تیپ شش، سوناتا و… اشاره کرد.

باید این نکته را در نظر داشته باشید که ارتفاع شمع تاثیر زیای در کیفیت جرقه‌زنی می‌گذارد. پس حتما در انتخاب ارتفاع مناسب شمع برای خودرو دقت کافی داشته باشید. در صورتی که علم و تجربه کافی برای تشخیص این دو شمع برای خودروتان را ندارید بهتر است از افراد حرفه‌ای در این زمینه کمک بگیرید تا دچار انتخاب اشتباه و مشکلات ناشی از نامناسب بودن شمع نشوید.

مشکلات انتخاب شمع با کد حرارتی نامناسب

شما باید در انتخاب شمع خودرو دقت لازم را به‌کار بگیرید تا بعد از استفاده از آن با مشکلات ناشی از ناسازگاری شمع با موتور خودرو روبه رو نشوید. انتخاب اشتباه کد حرارتی شمع ضربه‌های زیادی به خودرو وارد می‌کند، زیرا عملکرد کلی موتور به سازگاری و کارکرد درست این شمع بسته است. مشکلات ناشی از انتخاب اشتباه کد حرارتی شمع را در ادامه مطلب برای شما آورده‌ایم.

• خود احتراقی و یا احتراق خود به خود: این مشکل موجب کارکرد عکس موتور خواهد شد. به زبان ساده قبل از بالا آمدن پیستون، احتراق انجام می‌شود و به دنبال آن پیستون به‌جای اینکه برای بالا بردن غلظت سوخت و هوا تلاش کند، باز گازهای ایجاد شده توسط احتراق زود تر از موعد برخورد کرده و با آن درگیر می‌شود.

 این حالت باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی در موتور خودرو خواهد شد که هزینه‌های اضافی و زیادی برای شما به بار می‌آورد.

• احتراق ناقص: در صورتی که احتراق ناقص در خودرو صورت بگیرد با گذشت زمان شاهد کارکرد پایین موتور خودرو خوهید بود. این اتفاق باعث به وجودآمدن آلودگی‌های صورتی زیادی هم می‌شود. اگر خودرو به خوبی استارت نخورد و احتراق ناقص در آن اتفاق افتاده باشد نباید به سادگی از کنار آن بگذرید و بررسی‌‌های لازم برای تشخیص و رفع این مشکل را انجام هید. زیرا این اختلال با گذشت زمان می‌تواند دیگر قطعات خودرو را نیز تحت تاثیر قرار دهد و باعث مشکل در کاربرد دیگر تجهیزات ماشین شود.

شمع‌ها از لحاظ تعداد الکترون منفی

الکترودهای منفی که به پایه وصل هستند تعداد مختلفی دارند. یعنی با توجه به نوع شمع، تعداد الکترودهای موجود در آن متغییر است. تعداد این الکترودها از یک تا چهار بستگی به نوع شمع تغییر می‌کند. در صورتی که شمعی بیشتر از یک الکترود منفی داشته باشد آن را چند الکترودی می‌نامند.

شمعی  با دو الکترود را دو زمانه، با سه الکترود را سه زمانه و به همین ترتیب شمع‌هایی با چهار الکترود را چهار زمانه می‌گویند. ناگفته نماند که استفاده از این شمع‌ها در خودرو تنها در صورتی امکان پذیر است که از طرف تولید کننده خودرو تایید شده باشد. یعنی این نوع شمع‌ها برای استفاده در هر خودرویی مناسب نیستند مگر اینکه با موتور آن خودرو سازگاری داشته باشند.

همانطور که قبل‌تر ذکر کردیم به هیچ عنوان نباید از شمع‌هایی که با موتور خودروتان سازگاری ندارند استفاده کنید. پس در استفاده از شمع‌‌های چند الکترودی دقت لازم را داشته باشید که حتما با موتور خودروتان همخوانی داشته باشند.

از ویژگی‌های شمع‌های چند الکترودی باید به طول عمر طولانی‌تر آنها نسبت به شمع‌های تک الکترودی اشاره کرد. دلیل این طولانی بودن طول عمر همان تعداد بیشتر الکترون هاست. یعنی هرچه تعداد قطب‌های منفی بیشتر باشد احتمال خوردگی آنها را کاهش می‌دهد. پس بدین ترتیب الکترودهای بیشتر طول عمر بالاتر شمع‌ها را به دنبال دارند.

مزایا و معایب شمع چند الکترودی

در ادامه به معرفی دیگر مزایا و معایب شمع‌های چند الکترودی می‌پردازیم.

• مزایا شمع چند الکترودی

انتشار شعله خوب و احتراقی کامل و مطلوب از مزایای شمع‌های چند الکترودی است. این شمع‌ها از نظر بازدهی و همچنین کد حرارتی در رده بالایی قرار دارند و در اصل از کیفیت خوبی برخوردار هستند. استارت خوردن و روشن شدن خودرو را در هوای سرد به خوبی و بدون هیچ مشکلی انجام می‌دهند. همانطور که گفته‌ شد درصد خوردگی در این شمع‌ها نسبت به تک الکترودی کمتر است و خوردگی در الکترودهای این شمع‌ها به صورت هم‌زمان است.

• معایب شمع چند الکترودی

حال نوبت معایب شمع‌های چند الکترودی است. در اشاره به معایت این شمع‌ها باید گران قیمت بودن آنها را نام برد. هزینه تمام شده برای شمع‌های چند الکترودی نسبت به شمع تک الکترودی بیشتر است. این شمع‌ها در صورت خراب شدن تا حدود زیادی قابل تعمیر نیستند و باید با شمع نو جایگزین شوند. دلیل این مسئله قابل تنظیم نبودن گپ در این شمع‌ هاست. مورد دیگری که جز معایب این محصول حساب می‌شود، سازگار نبودن آنها با هرخودرویی است. یعنی با هرموتور خودرویی سازگار نیستند.

شمع‌ها از لحاظ الکترود مثبت

شمع‌ها در دو دسته سوزنی و معمولی قرار گرفته‌اند. تفاوت این دو مدل شمع در ساختار الکترود مثبت آنها است. همانطور که از نام این دو شمع پیداست، شمع‌های سوزنی نوک الکترود مثبت آنها به شکل سوزن است، اما شمع‌های معمولی نوک الکترود مثبت آنها گرد است. در ادامه این دو مدل شمع را به‌طور گسترده‌تر برای شما توضیح می‌دهیم.

شمع معمولی

از نیکل در جنس الکترودهای مثبت این شمع‌ها استفاده می‌شود. به زبان ساده‌تر جنس الکترودهای به کار رفته در این شمع‌ها از نیکل است. کیفیت احتراق این مدل شمع‌ها پایین است و بازخورد مطلوبی به ما نمی‌دهند. دلیل این اتفاق نوک گرد و تخت الکترودهای مثبت این شمع‌هاست. پس در استفاده از شمع معمولی ممکن است شاهد خام‌سوزی و استفاده بالای سوخت باشیم. از لحاظ طول عمر نیز این شمع‌ها پایین تر از شمع سوزنی هستند و در برابر حرارت نیز مقاومت بالایی ندارند.

شمع سوزنی

جرقه‌زنی در این مدل شمع‌ها به صورت قوی انجام می‌شود زیرا ساختار الکترود مثبت خوبی دارند. در نتیجه شعله انفجار برگرفته از جرقه زنی بهتر و بزرگتر است و با استفاده از این شمع‌ها احتراق به صورت کامل و دقیق در سیلندر صورت می‌گیرد. از مزیت‌های شمع‌های چند الکترودی باید به صرفه‌جویی در مصرف سوخت، افزایش سرعت، کم شدن سروصدا و لرزش و در نتیجه کارکرد خوب موتور اشاره کرد. همچنین این شمع‌ها استهلاک دیگر قطعات خودرو را پایین می‌آورند. شمع‌های سوزنی از لحاظ جنس الکترود به دو دسته تقسیم می‌شوند، شمع پلاتینیوم و شمع ایریدیوم.

• شمع پلاتینیوم

با توجه به نام این شمع‌ها باید فهمیده باشید که آلیاژ الکترود مثبت این شمع‌ها از جنس پلاتینیوم است و دارای مقاومت حرارتی بالایی هستند. استفاده از این آلیاژ باعث می‌شود تا هم در دمای زیاد و هم در دور موتور بالا کیفیت جرقه پایین نیاید و در این دو حالت احتراق کامل و دقیق انجام گیرد. شمع‌های پلاتینیوم طول عمر بالایی نیز دارند.

• شمع ایریدیوم

شمع‌های ایریدیوم از پراستفاده و همچنین با کیفیت‌ترین شمع‌های موجود هستند. آلیاژی که در الکترود مثبت این شمع‌ها به کار رفته از ایریدیوم و آلیاژ الکترود منفی آنها از پلاتین است. ترکیب این دو باعث به جود آمدن جرقه زنی دقیق و باکیفیتی می‌شود. شمع ایریدیوم از مقاومت حرارتی بسیار بالایی در بین شمع‌ها موجود برخودار است. با توجه به موارد گفته شده نتیجه می‌گیریم که بهترین احتراق با کمک شمع‌های سوزنی ایریدیوم صورت می‌پذیرد. از دیگر مزایای این شمع‌ها باید به طول عمر بالای آنها اشاره کرد.

با توجه به مواردی که گفته شد باید نسبت به شمع‌های سوزنی و معمولی آگاهی کامل پیدا کرده باشید. تفاوت کلی شمع‌های سوزنی با معمولی در طول عمر آنها، کد حرارتی و کارکرد آنها است. از مهم‌ترین نکاتی که در استفاده از این شمع‌ها باید رعایت کنید متناسب بودن آنها با موتور خودروتان است. نباید تنها با تکیه کردن به این موضوع که شمع‌های سوزنی کیفیت بهتری دارند آنها را خریداری کنید. زیرا ممکن است با موتور خودروی شما سازگار نباشند و موجب آسیب‌های جدی و اختلال در کارکرد آن و دیگر قطعات خودرو شوند.

روش‌های تشخیص شمع تقلبی

در زمان خرید شمع ماشین نکات مهمی را باید در نظر داشته باشید تا شمع‌های بی‌کیفیت و تقبلی بازار را خریدای نکنید. متاسفانه امروزه با زیاد شدن افراد سودجو اجناس تقلبی و نامرغوب نیز در بازار بسیار زیاد شده که در مواردی تشخیص آنها بسیار سخت است. ما در این مطلب راهکارهایی برای تشخیص شمع تقلبی از اصلی را به شما ارائه می‌کنیم. امیدواریم با کمک این روش‌ها بتوانید شمع‌های مطلوبی خریداری کنید.

جعبه شمع

جعبه شمع‌های تقلبی بسیار بی‌کیفیت و دارای ذراتی است که اگر جعبه را در مقابل نور قرار دهید به وضوح شاهد آن ذرات ناخالص خواهید بود. از دیگر نکات جعبه عکس روی آن است. عکس روی جعبه شمع تقبلی بی‌کیفیت و مانند یک عکس اسکن شده است که با دقت زیاد متوجه این مضوع خواهید شد. جعبه شمع‌های اصلی نسبت به تقلبی بازتاب بهتر و ذرات ناخالص بسیار کمتری دارد و به علاوه تصویر روی جعبه شمع‌های اصلی واضح و باکیفیت بالا است.

کد ثبت شده بر روی درب جعبه

در شمع‌های اصلی کدی خوانا و با وضوح بالا از داخل روی جعبه نوشته‌ شده است. این در حالتی است که شمع‌های تقلبی این کد را دارند، اما در اکثر مواقع اصلا قابل خواندن نیست و معمولا بالعکس چاپ می‌شود. اعداد حک شده در جعبه اصلی ریز نوشته می‌شوند، اما جعبه‌های تقلبی اعدادی درست و نامنظم در آنها حک شده است. با چند بار مقایسه کدهای اصلی و تقلبی به راحتی می‌توانید آنها را از هم تشخیص دهید

چینی شمع

چینی شمع‌های تقلبی دارای ناخالصی و نقاط سیاه رنگ زیادی است که با تمیز کردن محو نمی‌شوند و در نتیجه چینی شمع باکیفیت و مرغوب نیست. در صورتی که چینی شمع‌های اصلی بسیار شفاف بوده، بدون هیچ گونه ناخالصی است و هیچ برآمدگی و یا موجی نیز در آنها دیده نمی‌شود. از مهم‌ترین نکات شمع‌های اصلی نوشته‌های روی چینی است. در شمع تقلبی این نوشته‌ها به صورت چاپی هستند و کیفیت بسیار بدی دارند. این در حالتی است که نوشته روی چینی شمع اصل لیزری است و کیفیت خوبی دارد.

پایه و الکترود منفی شمع

رزوه شمع‌های تقلبی ممکن است کمی خوردگی داشته باشد و همچنین رنگ آن نیز به زنگ‌زدگی نزدیک است. الکترود شمع‌های اصلی در نور بازتاب بسیار خوبی دارند. اگر رزوه شمع‌های اصلی را جلوی نور بگیرید تقریبا حالت هفت رنگ و رنگین کمانی را مشاهده می‌کنید. در صورت استفاده از شمع‌های تقلبی الکترود مثبت آنها آب شده و روی سرسیلندر می‌افتد که نتیجه‌ای جز باز کردن سرسیلندر نخواهد داشت و جدا از اتلاف وقت، هزینه زیادی نیز برای شما به بار می‌آورد.

کلام پایانی

در این مقاله به شناخت انواع شمع پرداختیم و تفاوت کامل دو شمع پایه بلند و پایه کوتاه را برای شما توضیح دادیم. اگر برای خرید این شمع‌ها مطمئن نیستید از یک فرد متخصص در این حرفه کمک بگیرید تا انتخاب شمع ایده‌آلی را برای خودروتان رقم بزنید و از آسیب و خرابی آن جلوگیری کرده باشید.

با تشکر از اینکه ما را تا پایان مقاله همراهی کردید.